.......

...

Δευτέρα 13 Αυγούστου 2012

ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΓΑΝΩΤΗ - Τον συνάντησα σήμερα στην κορυφή Ημαθίας.

Τα παλιά χρόνια, τα περισσότερα σκεύη που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι για τις καθημερινές τους δουλειές και ιδιαίτερα στη μαγειρική ήταν χάλκινα [μπακιρένια]. Αυτά με τον καιρό και με τη μεγάλη χρήση οξειδώνονταν και γινόταν επικίνδυνα για δηλητηριάσεις. Τότε, ήταν υποχρεωτικό το γάνωμα, δηλαδή έπρεπε να σκεπαστεί όλη η επιφάνεια του σκεύους με ειδικό μέταλλο. Αυτό ήταν το "καλάι", ο κασσίτερος δηλαδή. Το γάνωμα γινόταν από τους ειδικούς τεχνίτες, τους γανωτήδες ή καλαϊτζήδες, στην τουρκική γλώσσα.
Το επάγγελμα του γανωτή είναι από τα πιο παλιά που υπάρχουν. Λένε ότι καθιερώθηκε στην εποχή του Βυζαντίου και ήταν χρήσιμη η δουλειά τους, γιατί έσωζαν τους ανθρώπους από το θάνατο που προκαλούσαν τα αγάνωτα χάλκινα σκεύη. Οι περισσότεροι γανωτήδες ήταν αυτοδίδακτοι ή συνέχιζαν τη δουλειά από γενιά σε γενιά.
ΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΣΕ
Τα εργαλεία της τέχνης του ήταν: το χαλκόσφυρο, ο διαβήτης, δυο είδη μασιάς [τσιμπίδια], η φουφού, ο χαλκός, το νιτρικό οξύ, ο κασσίτερος [καλάι], το αμόνι [δυο είδη], το υδροχλωρικό οξύ. Τα είδη που γάνωνε ήταν, ταψιά, κατσαρόλες και καζάνια.
  ΠΩΣ ΕΦΤΙΑΧΝΕ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΣΚΕΥΗ ΑΠΟ ΧΑΛΚΟ
Πρόθυμος ο μπαρμπαγιάννης μας έδειξε τον τρόπο που έφτιαχνε ένα καινούριο χάλκινο σκεύος. Με ένα σφυρί χτυπούσε τα χάλκινο μέταλλο μέχρι αυτό να πάρει ένα ημικυκλικό σχήμα και στη συνέχεια με το ψαλίδι έκοβε τις άκρες του και τις ένωνε με κόλληση από μπρούτζο. Αυτό αποτελούσε την περιφέρεια του σκεύους. Για να βάλει τον πάτο, σχημάτιζε έναν κύκλο πάνω στο χάλκινο φύλλο, σύμφωνα με το προηγούμενο μέγεθος και το έκοβε πάλι με το ψαλίδι. Αυτά τα δυο μέταλλα πάλι τα κολλούσε με μπρούτζο. Μετά έλιωνε καλάι που το έριχνε μέσα και το άπλωνε με ένα ύφασμα βαμβακερό, μέχρι να κλείσουν όλες οι τρύπες και να γυαλίσει καλά όλη η μέσα επιφάνεια.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου